شرکت گوگل عادت دارد هر ساله یک نسخه جدید از سیستم عامل معروف خود یعنی اندروید منتشر کند. از انتشار رسمی Android 14 یک سال می‌گذرد و زمان آن رسیده است که از نسخه جدید اندروید رونمایی کنند. هم اکنون گوگل نسخه بتا اندروید 15 با SDK level 35 را آماده به کار کرده است اما احتمالا نه برای شما!
نسخه فعلی منتشر شده توسط گوگل، نسخه بتا Android 15 است و تنها برای توسعه دهندگان قابل استفاده است تا برنامه های خود را تست و برای بروزرسانی جدید آماده کنند. نسخه بتا منتشر شده نسخه stable و پایدار است و این بدین معنا است که هیچ API جدیدی به نسخه اصلی اضافه نخواهد شد که به توسعه دهندگان اجازه می‌دهد برنامه های خود را به طور کامل تست کنند.
نام و تاریخ انتشار نسخه رسمی
پیش از اندروید 10 گوگل علاقه داشت که هر نسخه از سیستم عامل خود را با یک دسر معروف نام گذاری کند، اما با انتشار اندروید 10 این کار را متوقف کرد و تصمیم گرفت تنها از همان اعداد برای نام گذاری استفاده کند. اما همچنان این نام گذاری در منابع اندروید وجود دارد. نام نسخه اندروید 15، بستنی وانیلی یا Vanilla Ice Cream است.
هنوز تاریخ دقیقی برای انتشار نسخه اصلی Android 15 اعلام نشده، اما با توجه به سابقه گوگل احتمالا آن را به همراه گوشی های جدید خود یعنی سری های Pixel 9 منتشر کند، که در آن صورت در ماه شهریور (سپتامبر) سال جاری خواهد بود. همچنین توجه داشته باشید که با انتشار نسخه رسمی گوشی های Pixel اولین گوشی هایی هستند که این آپدیت را دریافت خواهند کرد و باید منتظر بروزرسانی سایر OEM ها باشیم چرا که آماده سازی رابط کاربری و تست و بررسی آن توسط شرکت های گوشی سازی کمی زمان بر است.
چگونه می‌توانم نسخه بتا را نصب و امتحان کنم؟
درحال حاضر نسخه اصلی اندروید 15 منتشر نشده است، اما پس از انتشار آن از طریق تنظیمات وارد بخش آپدیت ها شوید و درصورتی شامل آن بروزرسانی شوید به شما نمایش داده خواهد شد و میتوانید نسخه جدید را دریافت کنید.
برای نصب نسخه بتا ابتدا باید فایل image آن را از وبسایت رسمی اندروید دانلود کنید و به کمک ماشین مجازی آن را اجرا کنید. این کار نیاز به دانش کافی در این زمینه دارد اما اگر توسعه دهنده اندروید هستید میتوانید از طریق شبیه ساز موجود در Android studio آخرین نسخه اندروید را بدون نیاز به انجام کار اضافه دانلود و شبیه سازی کنید.
چگونه می‌توانم نسخه بتا را در اندروید استودیو نصب کنم؟
برای نصب اندروید 15 در Android studio ابتدا وارد بخش Device manager شوید و روی علامت به علاوه (+) کلیک کنید.
سپس از بین دستگاه های موجود یکی را انتخاب کنید، پیشنهاد می‌کنیم یکی از دستگاه های پشتیبانی شده از اندروید 15 را انتخاب کنید. در اینجا Pixel 8 Pro انتخاب شده است.
سپس در بخش System image باید ایمیج سیستم عامل مورد نظر را انتخاب کنید، برای اندروید 15 میبایست VanillaIceCream را انتخاب کنید. سپس پنجره جدیدی برای شما باز می‌شود که باید صبر کنید تا فایل image دانلود و استخراج شود. حجم این فایل حدود 1.6 گیگابایت است و با توجه به تحریم های موجود ممکن است بخواهید از تحریم شکن و یا VPN برای دانلود آن استفاده کنید.
پس از اتمام دانلود و نصب میتوانید در بخش Device manager دستگاه های اضافه شده را مشاهده و اجرا کنید. درصورت بروز خطا هنگام اجرای شبیه ساز مطمئن شوید از آخرین نسخه Emulator اندروید استودیو استفاده می‌کنید و حداقل 8 گیگابایت فضای خالی در درایو یا پارتیشنی که اندروید استودیو قرار دارد موجود باشد.
قابلیت ها و امکانات موجود در Android 15
اندروید 15 به جز تغییرات امنیتی جزیی، شباهت بسیاری به نسخه های پیشین دارد اما امکانات و تغییرات ظاهری قابل توجهی صورت گرفته که توسط گوگل معرفی و یا در نسخه بتا مشاهده شده که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
فضای خصوصی (Private space)
پیش از این در برخی از تلفن های هوشمند از جمله گوشی های Samsung قابلیت Secure folder مشاهده شده است که به شما این اجازه را می‌دهد که فایل های خصوصی، تصاویر، ویدیو ها، مخاطبین، یادداشت ها و سایر اطلاعات را به صورت مخفی و محرمانه نگه دارید. در اندروید 15 قابلیت فضای خصوصی اضافه شده است که به شما این امکان را می‌دهد که برنامه های حساس خود مثل برنامه های بانکی را مخفی کنید.
با مخفی کردن برنامه ها با کمک رمز عبور دستگاه و سنسور های بیومتریک مثل اثر انگشت به آنها دسترسی داشته باشید. همچنین پس از مخفی کردن برنامه ها، در لیست برنامه های اخیر (Recent apps) نیز نمایش داده نخواهند شد و تمام نوتیفیکیشن های آن برنامه مخفی خواهد شد.
نقشه های آفلاین در ساعت های هوشمند Wear OS
درصورتی که از ساعت های هوشمند Google با سیستم عامل Wear OS استفاده می‌کنید، با اندروید 15 میتوانید همگام سازی بهتری با گوشی هوشمند خود داشته باشید. برای مثال با دانلود نقشه های Google map به وسیله ساعت هوشمند خود میتوانید به نقشه های دانلود شده بدون نیاز به اینترنت و به صورت آفلاین دسترسی داشته باشید.
ضبط جزئی صفحه (Partial Screen Recording)
با کمک Partial Screen Recording میتوانید هنگام ضبط صفحه و یا اشتراک گذاری صفحه (Screen mirroring) یک برنامه مجزا را به نمایش بگذارید و از اشتراک اطلاعات حساس و نوتیفیکشن ها جلو گیری کنید. با وجود اینکه این قابلیت در برخی از گوشی های پیکسل در اندروید 14 در دسترس بود، اما حالا در سایر پلتفرم ها نیز این امکان وجود خواهد داشت.
مسدود سازی برنامه های مشکوک
یکی از اقدامات امنیتی در اندروید 15، امکان شناسایی و مسدود سازی بد افزار ها است. اگر برنامه ای در پس زمینه بخواهد در پیش زمینه (foreground) برنامه های خود را اجرا کند، از این اقدام جلوگیری خواهد شد تا امکان دست یابی به دسترسی های بالاتر برای این برنامه ها فراهم نشود.
بایگانی کردن برنامه ها (App archiving)
اگر از برنامه و بازی های خود برای مدت طولانی استفاده نکرده‌اید شاید بخواهید آنها را از گوشی خود پاک کنید تا فضای بیشتری داشته باشید، اما ممکن است در آینده بخواهید از آن برنامه یا بازی استفاده کنید بدون آنکه اطلاعات قبلی آن از بین رفته باشد. در اندروید 15 میتوانید برنامه ها را بایگانی کنید تا برنامه از روی گوشی شما پاک شود بدون آنکه اطلاعات آن از بین برود و هر زمان که نیاز داشته باشید مجددا آن برنامه را نصب و با اطلاعات قبلی آن ادامه دهید. این قابلیت مشابه قابلیت Offload است که در گوشی های iPhone وجود دارد.
قابلیت Task bar
در تبلت ها و گوشی های تا شو (fold) قابلیت نوار ابزار وجود دارد که به شما این امکان را می‌دهد که به برنامه های خود دسترسی داشته باشید. در اندروید 15 امکان شخصی سازی بیشتری به شما داده شده است. همچنین قابلیت Circle to search که به شما امکان این امکان را می‌دهد با گرفتن تصویر بخشی از صفحه در گوگل جستجو کنید، حالا به بخش تسک بار منتقل شده است و دسترسی راحت تری در تبلت ها به وجود آورده است.
افزایش page size به 16 کیلوبایت
صفحه بندی یا Pagination روشی است برای بارگزاری اطلاعات در CPU که با وارد کردن تنها بخش های ضروی اطلاعات به حافظه به جای کل اطلاعات، سرعت پردازش را افزایش می‌دهد. تغییر اندازه صفحه بندی به 16 کیلوبایت باعث بهبود عملکرد آن در پردازنده های ARM شده است که یکی از نقات قوت Android 15 به شمار می‌رود.
بهبود عملکرد باتری و حافظه رم
گوگل پیش از این در اندروید 14 بهینه سازی های بسیاری در رابطه با مدیریت حافظه و اجرای باتری انجام داد که باعث افزایش عملکرد باتری و سرعت دستگاه شده بود. حالا اندروید 15 کنترل بیشتری بر روی برنامه های پس زمینه دارد که تاثیر زیادی بر روی عملکرد باتری دارد و با توجه به افزایش حجم paging آن به 16KB عملکرد CPU آن به مقدار قابل توجهی افزایش داشته است.
بهبود قابلیت Lockdown
قابلیت لاک داون (Lockdown) اولین بار در اندروید 9 معرفی شد، با فعالسازی حالت lockdown تمامی نوتیفیکشن های شما مخفی می‌شوند و تمام سنسور های بایومتریک از جمله اثر انگشت و تشخیص چهره موقتا غیرفعال می‌شوند تا زمانی که قفل گوشی شما باز شود. حالا در اندروید 15 با ورود به این حالت با غیرفعال سازی USB debug و انتقال فایل از طریق USB از حملات Juice jacking جلوگیری می‌شود تا امکان نصب برنامه و یا انتقال فایل هنگام lockdown وجود نداشته باشد.
مخفی کردن نوتیفیکشن های حساس
برنامه هایی که نیاز به اعتبار سنجی و یا ارسال رمز موقت دارند، از طریق پیامک یا ایمیل کد های تایید خود را برای شما ارسال می‌کنند. حالا در اندروید 15 پیام های حساس مثل پیامک های OTP نمایش داده نمی‌شوند. درحال حاضر در نسخه Beta اطلاعات بیشتری در مورد نحوه انجام این کار مشخص نشده است، اما احتمالا مثل قبل امکان کپی کردن کد های ارسال شده در نوتیفیکیشن نیز وجود داشته باشد با این تفاوت که در نوتیفیکشن نمایش داده نمی‌شود.
پاپ آپ برای اتصال بلوتوث و Wi-Fi
اندروید 15 به شما اجازه می‌دهد به سرعت به دستگاه های اطراف خود متصل شوید، به کمک این قابلیت برنامه هایی که نیاز به اتصالات وایفای و بلوتوث دارند می‌توانند اتصال خود را راحت تر انجام دهند. این قابلیت پیش از این در برخی از گوشی ها موجود بود، اما حالا اندروید به شما امکانات بیشتری مثل اتصال به دستگاه ها، اضافه کردن دستگاه جدید و ورود به تنظیمات را از طریق این پاپ آپ می‌دهد.
عملکرد بهتر در گوشی های Fold
پیش از این اندروید 14 اقداماتی برای بهبود عملکرد سیستم عامل خود بر روی گوشی های Fold انجام داده بود، حالا شاهد تغییرات دیگری مثل Swipe up to continue هستیم. این قابلیت به شما کمک میکند هنگام استفاده از برنامه و بازی ها، صفحه خود را قفل کنید و درصورت نیاز به استفاده از برنامه صفحه را به بالا بکشید. این قابلیت کمک میکند با ایجاد ترنزیشن در تغییر صفحه تجربه بهتری برای استفاده از نمایشگر بیرونی گوشی های فولد داشته باشید. هرچند این قابلیت در گوشی های OnePlus Open وجود دارد اما حالا می‌توانیم از این قابلیت در گوشی های Pixel fold و سایر گوشی های مشابه نیز استفاده کنیم.
تغییر عملکرد شارژ سریع (Fast charge)
طریقه تشخیص سرعت شارژ توسط اندروید به کمک بخش سخت افزاری Hardware abstraction layer (HAL) یا لایه انتزاعی سخت افزار و با ارسال اطلاعاتی مثل جریان و ولتاژ شارژر به سیستم عامل انجام می‌شود. سیستم عامل پس از محاسبه توان شارژ (حاصل ضرب جریان و ولتاژ) سرعت شارژ را اندازه گیری میکند، به اینصورت که اگر توان شارژر کمتر از 5 وات باشد شارژ آهسته، اگر بالاتر از 7.5 وات باشد شارژ سریع و اگر بین 5 تا 7.5 وات باشد شارژ عادی و نرمال در نظر گرفته می‌شود.
تغییرات و قابلیت های جزئی
- اضافه شدن API جدید برای NFC که به توسعه دهندگان اجازه می‌دهد که در برنامه های خود فقط خواندن NFC را انجام دهند که برای پرداخت های سریع می‌تواند مفید باشد.
- اندروید 15 به شما این امکان را می‌دهد که یک برنامه به عنوان کیف پول پیشفرض خود به جای Google pay استفاده کنید. هرچند این قابلیت برای افراد داخل ایران کاربر زیادی ندارد، اما ممکن است در آینده بتوان از کیف پول های crypto برای این پرداخت ها استفاده کرد.
- تغییراتی در Unicode های موجود از جمله اضافه شدن کاراکتر های جدید، فونت و زبان های بیشتر انجام شده است که موجب افزایش خوانایی در کشور های مختلف می‌شود.
- حالا با متوقف کردن برنامه (force stop) تمام ویجت های آن برنامه در صفحه اصلی نیز متوقف می‌شوند که باعث بهبود عملکرد دستگاه می‌شود.
- امکان مدیریت لرزش برای بخش ها و رویداد های مختلف از جمله نوتیفیشکن ها و تنظیم شدت لرزش به صورت universal و همگانی
- اضافه شدن API جدید PDF render برای خواندن فایل های PDF به همراه امکانات سیستمی مثل جستجو، انتخاب متن و...
تغییرات جزئی برای بهبود عملکرد اندروید 15
- برای توسعه دهندگان API جدیدی ایجاد شده که به آنها اجازه می‌دهد تسک های startup خود را مدیریت کنند تا هنگام خاموش و روشن کردن دستگاه عملکرد بهتری ایجاد شود.
- قابلیت edge-to-edge به صورت پیشفرض برای برنامه های بهینه سازی شده است که به آنها اجازه می‌دهد برنامه ها را به صورت تمام صفحه نمایش دهند.
- برنامه های پس زمینه تنها حدود 6 ساعت پس از اینکه از پس زمینه خارج می‌شوند غیرفعال خواهند شد که در طولانی مدت به بهبود عملکرد سیستم عامل کمک میکند.
سایر تغییرات برای افزایش امنیت اندروید 15
- اندروید 15 به برنامه ها هنگام ضبط صفحه اطلاع می‌دهد تا درصورت نیاز اجازه ضبط اطلاعات حساس در صفحه داده نشود.
- فضای خصوصی به شما این امکان را می‌دهد تا برنامه های حساس خود را مخفی کنید.
- سطح Target SDK اندروید از 23 به 24 افزایش یافته است، یعنی برنامه هایی که برای اندروید 6 یا قبل تر توسعه یافته‌اند به درستی (یا اصلا) کار نخواهند کرد. لازم به ذکر است SDK 24 مربوط به اندروید 7 می‌شود که یعنی فقط برنامه های مورد هدف اندروید 7 و بالاتر قابلیت اجرا و استفاده از تمامی دسترسی ها را خواهند داشت.
قابلیت های لو رفته از اندروید 15
علاوه بر امکاناتی که گوگل به طور رسمی اعلام کرده و مواردی که در پیشنمایش بتا مشاهده شده است، امکانات دیگری وجود دارند که ممکن است در اندروید 15 شاهد آنها باشیم.
ارسال پیام به کمک شبکه ماهواره‌ای T-Mobile
گوگل اطلاعات دقیقی در این مورد منتشر نکرده است اما با دانسته های پیشین خود می‌توانیم حدس بزنیم که شرکت استار لینک (Starlink) به کمک شبکه T-Mobile اشتراک شبکه های ماهواره‌ای خود را به کاربران ارائه دهند. به گفته Android Authority گوشی های سری Pixel 9 و Pixel 9 Fold به همراه چیپ ست و مودم Exynos 5400 به فروش خواهند رسید، که به این معنی است که می‌توان به کمک ماهواره های استارلینک به تماس ماهواره‌ای و یا حتی اینترنت ماهواره‌ای دسترسی داشت. البته فراموش نشود که احتمالا استفاده از این سرویس های ماهواره‌ای رایگان نخواهد بود و نیاز به پرداخت حق اشتراک خواهید داشت و نیاز است که ماهواره های موجود در کشور های مختلف پشتیبانی شوند تا قابل استفاده باشند.
قابلیت Cooldown برای نوتیفیکیشن ها
قابلیت جدیدی در بخش نوتیفیکیشن ها در تنظیمات اندروید 15 تحت عنوان Notifications cooldown مشاهده شده است که به یک برنامه تنها اجازه ارسال نوتیفیکیشن های محدودی در یک بازه زمانی می‌دهد که می‌تواند از حملات Push bombing که با ارسال انبوه پوش نوتیفیکشن به کاربر باعث کند شدن و کرش کردن سیستم می‌شود، جلوگیری کند.
نوار وظایف (Task bar) کوچک برای گوشی ها
مدت زیادی است که در تبلت ها و گوشی های فولد نوار ابزار را مشاهده کرده‌ایم، اما حالا گوگل می‌خواهد تسک بار خود را برای گوشی های هوشمند با صفحه نمایش کوچک تر نیز منتشر کند. به گفته Android Authority این قابلیت در نسخه Beta 4 مشاهده و فعالسازی شده که احتمالا در نسخه نهایی نیز در دسترس باشد.
مشاهده سلامت چیپ حافظه
با توجه به افزایش توجه گوگل به مدیریت سلامت دستگاه و اضافه شده امکان مشاهده وضعیت باتری، قابلیت دیگری برای نمایش وضعیت سلامت حافظه دستگاه اضافه شده است که قابلیت بسیار خوبی به شمار می‌رود. البته انتظار زیادی از دقت آن نمی‌توان داشت و یا نمی‌توان انتظار داشت این قابلیت در تمام گوشی ها اضافه شود، مخصوصا از شرکت های گوشی سازی بزرگ و اینکه گوگل نیز این قابلیت را به آنها اجبار نخواهد کرد.
پیدا کردن گوشی خود حتی در صورت خاموش بودن دستگاه
گوگل API جدیدی برای پیدا کردن دستگاه در زمان خاموشی ایجاد کرده است که با روشن گذاشتن بلوتوث هنگام خاموش بودن دستگاه این امکان را می‌دهد که گوشی خود را پیدا کنید. این قابلیت یک امتیاز خوب برای Find My Device گوگل به شمار می‌رود. البته انتظار می‌رود که گوشی های هوشمند نیز از این قابلیت پشتیبانی کنند چرا که به پشتیبانی HAL نیاز است تا هنگام خاموش بودن دستگاه اجازه دهد کنترلر بلوتوث دستگاه روشن بماند. احتمالا در سری گوشی های پیکسل 9 شاهد این قابلیت باشیم.
اضافه شدن هوش مصنوعی به اندروید 15
با اوج گرفتن موج هوش مصنوعی، گوگل تصمیم گرفته هوش مصنوعی خود را به سری جدید اندروید اضافه کند. هوش مصنوعی گوگل شامل قابلیت Circle to search و مدل هوش مصنوعی گوگل یعنی Gemini خواهد بود. البته انتظار نمی‌رود سایر OEM ها علاقه و یا اجازه استفاده از این سرویس را داشته باشند و تنها برای گوشی های پیکسل شرکت گوگل و حتی برای مدت محدود قابل استفاده باشد.
این موارد تمام اطلاعاتی است که جذاب و تازه به نظر می‌رسیدند، هرچند ممکن است تا زمان انتشار نسخه رسمی تغییرات بسیاری انجام شود و تا زمان انتشار نمی‌توان خبر قطعی از پشتیبانی سایر OEM ها و برند ها مثل سامسونگ، سونی و... داد. در نهایت باید منتظر اخبار بیشتر از طرف گوگل باشیم.
منابع
Android 15 features: Everything you need to know about confirmed and leaked features