لینوکس یکی از پر کاربرد ترین سیستم عامل های مورد استفاده در سراسر جهان است که بخاطر منبع باز و رایگان بودن آن محبوبیت بسیاری به دست آورده است. به دلیل منبع باز بودن آن در میان جامعه برنامه نویسان و توسعه دهندگان توجه زیادی به آن شده است و همین موضوع باعث شده نرم افزار های بسیاری برای این سیستم عامل توسعه یابد و با توجه به جامعه بزرگ آن نواقص امنیتی آن به سرعت شناسایی و رفع می‌شوند که همین موضوع باعث افزایش امنیت سیستم عامل لینوکس شده است.
افراد بسیاری با شنیدن کلمه "سیستم عامل" به کامپیوتر های شخصی و تلفن های همراه فکر می‌کنند، اگرچه این موضوع درست است اما لینوکس تنها به این استفاده ها محدود نمی‌شود؛ بسیاری از دستگاه های موجود از جمله مودم های خانگی، ساعت های هوشمند، تلویزیون های هوشمند، دستگاه های خودپرداز، سرور ها و... از لینوکس به عنوان سیستم عامل خود استفاده می‌کنند.
اگر این محبوبیت باعث شده شما به فکر مهاجرت از سیستم عامل قبلی خود مثل Windows و یا MacOs به لینوکس مهاجرت کنید اما به دلایلی مثل داشتن ظاهر کلاسیک و ساده و یا نداشتن امکانات کافی از این تصمیم منصرف شده‌اید، در ادامه با ما همراه باشید چرا که به معرفی مناسب ترین توزیع های لینوکس برای استفاده شخصی خواهیم پرداخت.
1. زورین OS شیک و منعطف!
زورین (Zorin OS) یکی از شناخته شده ترین و زیبا ترین توزیع های منتشر شده از لینوکس است و به دلیل شباهت ظاهری آن به ویندوز و مک تجربه بسیار خوبی با تغییر سیستم عامل برای شما به همراه خواهد داشت. Zorin OS بر پایه Ubuntu ساخته شده است که یکی از بهترین توزیع های لینوکس است، چرا که علاوه بر پشتیبانی از مجموعه زیادی از پکیج ها و نرم افزار های مختلف، دارای یک انجمن بسیار بزرگ است که تمام مشکلات احتمالی به همراه راه حل آن در این انجمن موجود است!
علاوه بر ظاهر آن، پیکربندی اولیه آن مثل کلید های میانبر (Shortcut یا همان Hotkey) مشابه با ویندوز و مک تنظیم شده است که به شما کمک می‌کند راحت تر به آن عادت کنید، هرچند این به این معنی نیست که نمی‌توانید آنها را بسته به نیاز خود تغییر دهید.
این سیستم عامل از GNOME به عنوان محیط دسکتاپ (Desktop environment) خود استفاده می‌کند که علاوه بر داشتن محیط جذاب به شما امکانات شخصی سازی بسیاری را می‌دهد.
سیستم عامل Zorin در سه نسخه Pro، core و Education قابل دانلود است که برای دریافت نسخه Pro نیاز به پرداخت هزینه است، اما دو نسخه دیگر به صورت کاملا رایگان قابل دانلود هستند. هرچند با دریافت نسخه Core هیچ کمبودی احساس نخواهید کرد و نسخه پرو تنها شامل تفاوت های جزیی است و بیشتر برای حمایت از توسعه دهندگان آن است.
نسخه دیگری تحت عنوان Zorin OS lite وجود دارد که برای سیستم های قدیمی مناسب است، چرا که تنها پیش نیاز آن یک پردازنده 1 گیگاهرتز و رم 1.5 گیگابایتی است. اگرچه نیابد انتظار عملکرد بسیار بالایی داشت اما بهترین راه برای زنده کردن رایانه های قدیمی Zorin OS lite است.
پیش نیاز ها برای نصب Zorin OS
- پردازنده (تمامی نسخه ها): 1 GHz Dual Core – Intel/AMD 64-bit processor
- حافظه رم (تمامی نسخه ها): حداقل 1.5 گیگابایت
- فضای ذخیره سازی (نسخه Lite): حداقل 40 گیگابایت
- فضای ذخیره سازی (نسخه Core): حداقل 15 گیگابایت
- فضای ذخیره سازی (نسخه Education): حداقل 32 گیگابایت
- فضای ذخیره سازی (نسخه Pro): حداقل 40 گیگابایت
- نمایشگر: رزولوشن 1024x768
امکانات و قابلیت ها
- امکان شخصی سازی منو، تسک بار، رنگ بندی، پس زمینه و...
- امکان دسترسی به محصولات LibreOffice جایگزین محصولات آفیس ویندوز در لینوکس
- امکان مدیریت مصرف باتری با تغییر بین حالات ذخیره نیرو و عملکرد بالا (Performance)
- امکان اتصال چندین نمایشگر با قابلیت های Extend و Screen mirroring
- امکان اتصال مدیریت گوشی اندرویدی به Zorin OS با اپلیکیشن Zorin connect
- امکان نصب و به روزرسانی برنامه های موجود
- پشتیبانی و اجرای برخی از برنامه های ویندوز به کمک Wine
- پشتیبانی کامل از زبان و کیبورد فارسی
- دارای قابلیت Screen capture برای اسکرین شات
- مدیریت نوتیفیکشن ها و...
آیا Zorin OS برای بازی کردن مناسب است؟
به طور کلی برای گیمینگ لینوکس گزینه مناسبی نیست، حتی با وجود سیستم عامل های بر پایه Unix مثل SteamOs که صرفا برای بازی ساخته شده اند، اما بیشتر بازی های موجود برای پلتفرم ویندوز منتشر می‌شوند. هرچند این امکان وجود دارد که با نصب استیم (Steam) به بازی های موجود دسترسی داشته باشید، از بازی های رایگان و موجود برای استیم می‌توان به Dota 2 اشاره کرد که قابلیت نصب بر روی لینوکس را دارد.
ناگفته نماند برخی از بازی های تحت جاوا مانند ماینکرفت (Minecraft) قابلیت نصب بر روی لینوکس را دارند، هرچند ممکن است نیاز به نصب ماشین مجازی جاوا (JVM) داشته باشید که با وجود آموزش های موجود کار سختی نخواهد بود.
چگونه می‌توان Zorin OS را به نسخه جدیدتر بروزرسانی کرد؟
بروزرسانی نرم فزار های موجود به راحتی و از طریق فروشگاه موجود در آن قابل انجام است، اما درصورت منتشر شدن نسخه جدید Zorin می‌توانید از طریق فروشگاه، Upgrade Zorin OS را نصب کنید تا بدون از دست دادن اطلاعات خود نسخه جدید آن را دریافت و نصب کنید. برای اطلاعات بیشتر از نحوه به روزرسانی آن این آموزش را دنبال کنید.
Zorin OS از کدام نسخه Ubuntu استفاده می‌کند؟
نسخه های متفاوتی از زورین وجود دارد، اما درحال حاضر دو نسخه آخر آن یعنی زورین 17 از Ubuntu 22.04 LTS و زورین 16 از Ubuntu 20.04 LTS استفاده می‌کنند که تقریبا جدید ترین نسخه های Ubuntu تا به این لحظه به شمار می‌روند.
چگونه Zorin OS را بر روی کامپیوتر خود نصب کنیم؟
نصب زورین OS با نصب سایر سیستم عامل های لینوکس تفاوتی ندارد، کافی است فایل iso آن را از وبسایت رسمی Zorin دانلود کنید و آن را از طریق یک درایو قابل بوت (bootable) اجرا و نصب کنید. پیش از نصب زورین، به شما این امکان داده می‌شود که سیستم عامل را به صورت زنده اجرا و بررسی کنید تا از نصب آن مطمئن شوید.
لازم به یادآوری است که درصورتی که از سیستم عامل دیگری استفاده می‌کنید، پیش از نصب Zorin OS از فایل های مهم یک پشتیبان تهیه کنید.
2. سیستم عامل جذاب Deepin OS
Deepin OS یک از توزیع های بسیار زیبا و قدرتمند لینوکس است که با نام هایوید (Hiweed) نیز شناخته شده است و به شما امکانات بسیاری به همراه ظاهری مشابه با مک ارائه می‌دهد.
در حال حاضر جدید ترین نسخه موجود آن، Deepin 23 است که از محیط دستکاپ DDE یا Deepin Desktop Environment استفاده می‌کند که توسط خود Deepin توسعه داده شده است. البته این تنها اقدام دیپین برای مستقل شدن نیست، چرا که نسخه های پیشین آن فورک (fork) شده توزیع Debian هستند اما در نسخه 23 خبری از سایر توزیع های لینوکس نیست و به صورت مستقل یک توزیع از کرنل لینوکس به شمار می‌رود.
پیش نیاز ها برای نصب Deepin OS
- پردازنده: Intel Pentium IV 2-GHz processor
- رم: حداقل 1 گیگابایت
- فضای مورد نیاز: حداقل 10 گیگابایت
- گرافیک: پردازنده گرافیکی Intel یا AMD یا Nvidia
امکانات و قابلیت ها
- قابلیت شخصی سازی ظاهری، تغییر آیکن ها، تغییر رنگ بندی، نشانگر موس، ویجت ها و...
- امکان استفاده از محصولات آفیس با استفاده از LibreOffice (در برخی نسخه ها به صورت پیشفرض نصب نیست)
- قابلیت نصب با کرنل های متفاوت (برای نسخه های Debian based)
- پشتیبانی از سنسور اثر انگشت
- دارای فروشگاه اختصاصی برای نصب نرم افزار
- دارای قابلیت Screen capture برای اسکرین شات
- شامل برنامه های اختصاصی از جمله Deepin music و Deepin mail
- مدیریت نوتیفیکشن ها و...
اجرای بازی در Deepin OS
همانطور که در بخش قبلی گفته شد، لینوکس گزینه چندان مناسبی برای افراد گیمر به حساب نمی‌آیند، هرچند با نصب استیم بر روی دستگاه خود می‌توانید به بازی های موجود دسترسی پیدا کنید و یا برخی از بازی های جاوا را به کمک ماشین مجازی آن اجرا کنید. ناگفته نماند اگر انتظار شما از بازی تنها سرگرمی و گذراندن وقت است و زمان چندانی صرف بازی های بزرگ و سنگین تر نمی‌کنید، بازی های بسیاری برای شما موجود است که روی لینوکس قابل نصب هستند.
آیا Deepin OS امن و برای کاربران حرفه‌ای لینوکس مناسب است؟
جواب کوتاه نه است! با وجود قدرت و انعطاف بالای Deepin OS هنوز جای زیادی برای رشد آن وجود دارد. لازم به ذکر است که این سیستم عامل به طریقی به دولت چین مرتبط می‌شود و احتمالا سیاست های جمع آوری اطلاعات آن نیز با آزادی لینوکس متفاوت باشد. همچنین در نسخه 23 آن به طور کلی از سایر توزیعات لینوکس مثل Debian جدا در نظر گرفته می‌شود که نگرانی هایی را به وجود می‌آورد.
راهکار چیست؟ احتمالا بهترین راه حل برای این موضوع این است که به جای نصب کامل این سیستم عامل، از محیط دسکتاپ آن استفاده کنید و بر روی سایر سیستم عامل ها از جمله Ubuntu و Debian نصب کنید. این مقاله گنجایش آموزش این کار را ندارد اما ممکن است با جستجو در پلتفرم های YouTube یا گوگل روش نصب Deepin Desktop Environment یا DDE را بر روی لینوکس پیدا کنید. راهکار دیگر این است که از UbuntuDDE استفاده کنید که همان Ubuntu است اما به صورت پیشفرض از محیط دسکتاپ DDE استفاده می‌کند.
3. سیستم عامل Fedora
سیستم عامل فدورا (Fedora) توسط Fedora project به منظور زنده نگه داشتن لینوکس Red hat توسعه یافته است. سبکی و عملکرد بالای آن باعث شده محبوبیت بیشتر به دست بیاورد. Fedora به طور پیشفرض از GNOME برای محیط دسکتاپ خود استفاده می‌کند که علاوه بر بهینه بودن به شما یک ظاهر نرم و ساده را ارائه می‌دهد.
لینوکس Fedora ظاهر کلاسیک تری نسبت به دو مورد معرفی شده قبلی دارد که البته سبک بودن آن باعث عملکرد بهتر آن نیز شده است. ظاهر آن به Ubuntu و Debian شباهت بسیاری دارد که برای افرادی که با این دو آشنایی دارند خوش آیند تر است.
بررسی Fedora از نظر امنیتی
از نظر امنیتی Fedora خیلی خوب عمل کرده است، هیچ یک از اطلاعات شما توسط Fedora project جمع آوری نخواهند شد، تمامی ابزار ها و برنامه ها جدید ترین بروزرسانی ها را دریافت خواهند کرد و جدید ترین نسخه آن تا به این لحظه (نسخه 41) از کرنل 6.8 و گنوم 46 استفاده می‌کند که تقریبا جدید ترین نسخه های آنها به شمار می‌روند. هرچند Fedora برعکس Zorin OS از کرنل LTS یا Long Term Support استفاده نمی‌کند و پس از گذشت مدتی نیاز به بروزرسانی خواهند داشت.
همانطور که گفته شد، لینوکس Fedora برای مدت طولانی پشتیبانی نخواهد شد و پس از گذشت تقریبا یک سال نیاز به بروزرسانی خواهد داشت. البته برای ارتقا نسخه Fedora می‌توانید مستقیما آن را دانلود کنید و نیاز به نصب مجدد سیستم عامل نیست. با توجه به تنوع نسخه ها و انعطاف پذیری Fedora، طیف گسترده ای از کاربرد ها را ایجاد کرده است که می‌توان برای ایجاد سرور، کنترل اشیاء (IoT) و استفاده در کامپیوتر های شخصی استفاده کرد.
پیش نیاز ها برای نصب Fedora
- پردازنده: 2GHz dual core processor
- رم: حداقل 2 گیگابایت
- فضای مورد نیاز: حداقل 15 گیگابایت
امکانات و قابلیت ها
- بروزرسانی خودکار بدون نیاز به نصب دستی سیستم عامل
- امنیت و اطمیمنان بالا
- امکان استفاده در سرور ها
- امکان استفاده در پروژه های IoT
- بهینه برای اجراز نرم افزار ها و بازی ها
- مدیریت نوتیفیکشن ها و...
استفاده از Fedora برای طراحی، برنامه نویسی و گیمینگ
با توجه به اینکه Fedora به صورت کاملا بهینه و ایمن توسعه داده شده است، محیط بسیار خوبی برای طراحان و برنامه نویسان ایجاد می‌کند. از طرفی بازی هایی که ذاتا برای لینوکس طراحی شده اند به طرز قابل قبولی اجرا خواهند شد، هرچند ممکن است برای برخی از بازی های بزرگ تر چنین عملکردی نداشته باشد.
کدام توزیع لینوکس برای استفاده بهتر است؟
جواب این سوال بستگی به انتظار شما از سیستم عامل لینوکس دارد، اگر بیشتر به ظاهر لینوکس اهمیت می‌دهید Zorin OS و Deepin OS گزینه های مناسبی هستند (که ترجیحا به جای Deepin می‌توانید از UbuntuDDE استفاده کنید)، اگر بیشتر به دنبال امنیت هستید Fedora گزینه مناسبی است چرا که دائما درحال بروزرسانی است.
اما در مجموع Zorin OS مناسب ترین گزینه است چرا که ظاهر جذاب و ساده‌ای دارد که از آن خسته نخواهید شد و با توجه به اینکه برای هسته آن از Ubuntu استفاده شده است امکانات بسیاری در اختیار شما قرار می‌دهد که می‌تواند برای برنامه نویسی، طراحی، گیمینگ، کار های روزمره و یا حتی کامپیوتر محل کار گزینه بسیار مناسبی باشد. از طرفی منابع مورد نیاز آن بسیار پایین است و روی کامپیوتر های قدیمی نیز قابل اجرا است.
آیا لینوکس برای برنامه نویسان مناسب است؟
خوشبختانه علاقه و توجه برنامه نویسان به جامعه لینوکس باعث شده بیشتر نرم افزار ها و ابزار های برنامه نویسی موجود بر روی لینوکس قابل اجرا باشند. از نرم افزار های موجود می‌توان به VS code ماکروسافت و محصولات Intellij اشاره کرد. هرچند محصولات Intellij رایگان نیستند و درصورتی که بخواهید به صورت قانونی از آنها استفاده کنید نیاز به پرداخت اشتراک ماهانه و یا سالانه دارید.
همچنین توسعه دهندگان اندروید می‌توانند بدون هیچ مشکل و به صورت کاملا رایگان نرم افزار Android studio را بر روی لینوکس نصب و اجرا کنند.
آیا لینوکس برای طراحان مناسب است؟
متاسفانه شرکت های معروف از جمله Adobe علاقه چندانی به لینوکس نشان نداده‌اند و هیچ یک از نرم افزار های ادوبی برای لینوکس موجود نیستند. هرچند این امکان برای شما وجود دارد تا به کمک نرم افزار Wine برخی از این ابزار ها مثل Photoshop را بر روی دستگاه لینوکسی خود اجرا کنید.
البته اگر توقع زیادی از نرم افزار های طراحی ندارید، می‌توانید از جایگزین های موجود مثل GIMP یا Figma استفاده کنید که همگی بر روی لینوکس قابل اجرا هستند.
برای شبکه و Networking کدام توزیع لینوکس بهتر است؟
اگرچه Zorin OS و Fedora می‌توانند بیشتر نیاز های شما در کار های شبکه را برطرف کند، اما بهتر است از سایر توزیعات لینوکس مثل Kali و ابزار های موجود در آن استفاده کنید. البته اگر انتظارات زیادی از کار های شبکه ندارید، می‌توانید از این دو استفاده کنید.
برای گیمینگ کدام توزیع لینوکس بهتر است؟
همانطور که گفته شد بازی های بسیاری برای لینوکس وجود ندارند، اما اگر قصد اجرای بازی در استیم و یا ماشین های مجازی دارید Ubuntu و Zorin OS گزینه مناسبی هستند و اگر قصد انجام بازی های native و سبک لینوکس را دارید Fedora نیز گزینه مناسبی است.
کلام آخر
در نهایت پیش از آنکه به طور کامل به لینوکس مهاجرت کنید، به این نکته توجه داشته باشید که لینوکس برای استفاده های تخصصی و تجاری است، چرا که کار با لینوکس نسبت به سایر سیستم عامل های موجود کمی سخت تر است، اما اگر به امنیت و آزادی استفاده از کامپیوتر و دستگاه های خود اهمیت می‌دهید لینوکس می‌تواند انتخاب بسیار خوبی برای شما باشد.
منابع
Deepin 23 aims to reclaim the title of the most beautiful Linux desktop